Γάγγλιο

Το γάγγλιο είναι καλοήθης όγκος και είναι ο συχνότερος “όγκος” που εμφανίζεται στο χέρι. Στην πραγματικότητα είναι ένας σάκος με υγρό που εμφανίζεται στο χέρι. Στην πραγματικότητα είναι ένας σάκκος με υγρό που εξορμάται από παρακείμενη άρθρωση ή τενόντιο έλυτρο του καρπού και του χεριού. Οι συνηθέστερες θέσεις εντοπίσεως είναι:
1. Στη ραχιαία επιφάνεια της φαλαγγοφαλαγγικής αρθρώσης των δακτύλων (στην περιοχή αυτή αναφέρεται ως “Mucous cyst”)
2. Στη ράχη του καρπού όπου εξορμάται από την διάρθρωση του καρπού και συνηθέστερα από την σκαφομηνοειδή άρθρωση
3. Στην κερκιδική παλαμιαία πλευρά του καρπού όπου συνηθέστερα εξορμάται από την σκαφομηνοειδή άρθρωση, η από το έλυτρο του κερκιδικού καμπτήρα του καρπού.
4. Στη βάση των δακτύλων όπου συνήθως εξορμάτε από το τενόντιο έλυτρο.
5. Ενδοοστικά, στα οστάρια του καρπού.
6. Στα κάτω άκρα όπου εμφανίζονται κυρίως στην ραχιαία επιφάνεια του ποδιού και εξορμώνται από τους εκτείνοντες τένοντες.

Τα γάγγλια είναι δυνατόν να επηρεάζουν την κίνηση των παρακειμένων αρθρώσεων ή να προκαλούν πόνο απο πίεση των παρακείμενων μαλακών μορίων. Μεγάλα γάγγλια είναι συνήθως μη ανεκτά και από αισθητικής πλευράς. Στην περιοχή της τελικής φαλαγγοφαλαγγικής άρθρωσης συχνά προκαλούν παραμόρφωση του όνυχος. Γάγγλια που εξορμώνται από τα τενόντια έλυτρα στη βάση των δακτύλων, δύναται να προκαλούν πόνο ιδίως στην κίνηση συλλήψεως. Σπανίως, ιδίως τα εξορμώμενα από τον καρπό διαβρώνουν τα παρακείμενα οστά.

Τέλος, θα πρέπει να αναφερθεί ότι είναι δυνατή η εντόπιση γαγγλίων και στο νευρικό ιστό (ενδονευρικά γάγγλια). Η πλέον συνήθης εντόπιση είναι στο περονιαίο νεύρο και έχει κλινική σημειολογία την πτώση του ποδός, τη αδυναμία δηλαδή της ενεργητικής του έκτασης (drop foot).

Aιτιολογία- Διάγνωση
Η αιτία δημιουργίας των γαγγλίων δεν είναι επακριβώς γνωστή. Ως επικρατέστερη θεωρία εμφανίζεται τραυματισμός ή εκφυλιστικές αλλοιώσεις των ιστών που παράγουν αρθρικό ή υγρό “λιπάνσεως” των αρθρώσεων και των ελύτρων. Η συσσώρευση υγρού έξω από την άρθρωση ή το έλυτρο, προκαλεί την εμφάνιση του γαγγλίου.

Η διάγνωση είναι εύκολη από την εμφάνιση του γαγγλίου και την ψηλάφισή του. Δεν συμφύονται με το υπερκείμενο δέρμα αλλά είναι καλά προσκολλημένα με την άρθρωση ή το έλυτρο, προκαλεί την εμφάνιση του γαγγλίου. Ακτινογραφικός έλεγχος σπανίως είναι χρήσιμος για τη διάγνωση των γαγγλίων και αφορά τις περιπτώσεις όπου παρατηρούνται οστικές αλλοιώσεις. Η διάγνωση επιβεβαιούται μόνο με παρακέντηση ή χειρουργική αφαίρεση. Στις περιπτώσεις που το γάγγλιο είναι ασυμπτωματικό, είναι αδύνατον να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη του, για όσο χρονικό διάστημα είναι ανεκτό από τον ασθενή και τούτο διότι είναι πιθανό προοδευτικά να υποχωρήσει ακόμα και χωρίς θεραπεία.

Θεραπεία
Συμπτωματικά γάγγλια στην περιοχή του καρπού, είναι δυνατόν να υποχωρήσουν με παροδική ακινητοποίηση. Παρακέντηση του γαγγλίου, παροδικά ή και μόνιμα δύναται να δώσει λύση του προβλήματος. Κατ’ αυτή με τοπική αναισθησία αφαιρείται το ζελατινώδες υγρό από το σάκκο του γαγγλίου και εφαρμόζεται πιεστική επίδεση ή νάρθηκας. Η παρακέντηση είναι πολύ χρήσιμη σε περιπτώσεις όπου η εγχείρηση δεν είναι επιθυμητή, όμως η επανεμφάνιση του γαγγλίου, είναι δυνατό να φτάσει μέχρι και σε ποσοστό 50%. Μέθοδος εκλογής για τη θεραπεία του γαγγλίου, είναι η χειρουργική αφαίρεση για την οποία δεν απαιτείται συνήθως νοσηλεία. Γάγγλια που βρίσκονται στα δάχτυλα αφαιρούνται με τοπική αναισθησία, ενώ αυτά του καρπού, χρειάζονται περιοχική ή και γενική αναισθησία. Η αφαίρεση του γαγγλίου γίνεται δια μέσου τομής ακριβώς πάνω από τη διόγκωση και λαμβάνεται πρόνοια, ώστε να ευρεθεί το σημείο εξορμήσεως του γαγγλίου και να αφαιρεθεί μαζί με το σάκκο του γαγγλίου. Στις Mycous cyst, σημαντικό είναι να αφαιρούνται τα οστεόφυτα που συχνά έχουν σχέση για το σχηματισμό του γαγγλίου.

Mετεγχειρητικά, στα γάγγλια που αφορούν τα δάκτυλα εφαρμόζεται ελαφρά πιεστική επίδεση, ενώ στα του καρπού ακινητοποίηση με γύψινο νάρθηκα για χρονικό διάστημα 2-3 εβδομάδων. Φυσιοθεραπευτική αγωγή, κρίνεται απαραίτητος προς αποκατάσταση της κινητικότητας της αρθρώσεως, ειδικά στα γάγγλια που εξορμώνται από τις αρθρώσεις του καρπού. Συνήθης χρόνος αποθεραπείας μετά τη χειρουργική επέμβαση είναι 2-3 εβδομάδες για μικρά γάγγλια των δακτύλων και 6-8 εβδομάδες για τα γάγγλια του καρπού.

Η επανεμφάνιση των γαγγλίων, στις περιπτώσεις που η αφαίρεση είναι πλήρης δεν είναι συχνή. Παρά ταύτα η υποτροπή δεν είναι δυνατόν να αποκλειστεί, όπως και εμφάνιση άλλης καλοήθους ή μη επεξεργασίας στην ίδια περιοχή.