Ο χρόνιος πόνος στον καρπό είναι από τα πλέον δύσκολα διαγνωστικά και θεραπευτικά προβλήματα του χειρουργού του χεριού. Η ιδιαιτερότητα της παθολογίας, που έχει σαν χαρακτηριστικά τη μεγάλη διάρκεια και την ανικανότητα της χρήσης του χεριού, συχνά οδηγεί σε μείωση της επαγγελματικής δραστηριότητας του ασθενούς και την αναζήτηση της λύσεως του προβλήματος από γιατρό σε γιατρό, πριν καταλήξει στον εξειδικευμένο χειρουργό του χεριού. Το πρώτο στάδιο της θεραπευτική προσέγγισης είναι το σωστό ιστορικό της πορείας της νόσου. Συνήθως, έρχεται στον ειδικό, προβάλλοντας διαγνώσεις που έχει ακούσει, πιστεύοντας ότι με αυτό τον τρόπο διευκολύνει τον θεράποντα. Πρέπει όμως η περιγραφή του προβλήματος να γίνει από την αρχή. Η ύπάρξη ή μη ιστορικού κακώσεως, η παράλληλη εμφάνιση γενικότερων συμπτωμάτων και οποιαδήποτε πληροφορία, έστω και αν φαίνεται ασήμαντη είναι χρήσιμη. Η αναφορά στο ιστορικό δεν ολοκληρώνεται με μία επίσκεψη. Η ενθάρρυνση του ασθενούς συχνά τον βοηθά να θυμηθεί γεγονότα, που προς στιγμή του διαφεύγουν. Οι προηγούμενες θεραπείες καθώς και το ευεργετικό ή μη αποτέλεσμα τους είναι στοιχεία που βοηθούν πολύ στην περαιτέρω αντιμετώπιση.
Στοιχεία ανατομικής
Ο καρπός αποτελείται από οκτώ οστά τοποθετημένα σε δύο στίχους. Στον πρώτο στίχο είναι τα σκαφοειδές, μηνοειδές, πυραμοειδές και πισοειδές και αρθρώνονται με τα δύο οστά του αντιβραχίου, την κερκίδα και την ωλένη. Στο δεύτερο στίχο ευρίσκονται το μείζον και το έλασσον πολύγωνο, το κεφαλωτό και το αγκιστρωτό που αρθρώνονται με τα μετακάρπια.
Τα οστά αυτά συνδέονται μεταξύ τους με ισχυρούς συνδέσμους. Στην ωλένια πλευρά του καρπού, προς την πλευρά δηλαδή της ωλένης, βρίσκεται το τρίγωνο ινοχόνδρινο σύμπλεγμα, που είναι ένας συνδυασμός των ανατομικών μορίων, με στόχο τη σταθερότητα στην περιοχή. Οι συνδυασμοί αυτοί του καρπού, σε συνδυασμό με τον αρθρικό θύλακο, σχηματίζουν πέντε διαφορετικά διαμερίσματα που φυσιολογικά δεν επικοινωνούν μεταξύ τους.
Αιτιολογία
Τα επώδυνα σύνδρομα του καρπού, είναι δυνατόν να διακριθούν ως αναφορά την αιτιολογία σε δύο μεγάλες κατηγορίες:
Τραυματικής αιτιολογίας:
Η ταξινόμηση τους είναι πολύπλοκη. Ένας αδρός διαχωρισμός είναι ο εξής:
α. κατάγματα των οστών του καρπού και της κερκίδος, ρήξη των συνδέσμων, ρήξη του τριγώνου χόνδρου και μετατραυματικές αρθρίτιδες
β. κακώσεις της κάτω κερκιδοωλένικης αρθρώσεως
γ. εξωαρθρικά αίτια όπως είναι το εξάρθρημα του ωλενίου εκτείνοντος τον καρπό.
Οι συνδεσμικές βλάβες που οδηγούν σε αστάθεια του καρπού, είναι και οι πλέον δύσκολες στη διάγνωση και απαιτούν συνήθως ειδικές εξετάσεις για να διαγνωστούν. Παραμελημένες μορφές τέτοιων ασταθειών, οδηγούν σε διαταραχές της σχέσεως των οστών μεταξύ τους (SLAC wrist), με αποτέλεσμα την εμφάνιση αρθρίτιδας.
Mη τραυματικής αιτιολογίας:
Kαι εδώ τα αίτια που είναι δυνατόν να προκαλέσουν χρόνιο πόνο στον καρπό είναι πολλά:
α. νευρικής αιτιολογίας αίτια, όπως είναι η πίεση περιφερικών νεύρων (σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα κλπ)
β. τενοντίτιδες καμπτήρων ή εκτεινόντων τενόντων αποτέλεσμα συνδρόμων υπερχρησιμοποιήσεως και εκφυλιστικών μικρορρήξεων των τενόντων
γ. εκφυλιστικές, μεταβολικές ή συστηματικές φλεγμονώδεις παθήσεις
δ. φλεγμονώδεις παθήσεις από κοινά μικρόβια
ε. νεοπλασίες
στ. άσηπτη νέκρωση των οστών (Νόσος Kienböck κ.α)
Διάγνωση
Τα χαρακτηριστικά του πόνου είναι συχνά καθοριστικά για τη διάγνωση της παθολογίας. Πονος σε συγκεκριμένη θέση του χεριού, πόνος κατόπιν ειδικής χρήσεως του χεριού, πόνος ηρεμίας, νυκτερινός πόνος, έχουν συχνά σαν αίτιο συγκεκριμένη νόσο.
Συνήθως υπάρχει δυσκαμψία ή μυϊκή αδυναμία, είτε επακόλουθες της νόσου, είτε οφειλόμενες την δυσχρηστία του χεριού. Για την σωστή προσέγγιση της παθολογίας, πέραν της σωστής κλινικής εκτιμήσεως, συνήθως απαιτούνται εργαστηριακές εξετάσεις όπως είναι οι εξετάσεις αίματος, ειδικές ακτινολογικές εξετάσεις, το σπινθηρογράφημα των οστών, η αξονική και μαγνητική τομογραφία και το αρθρογράφημα του καρπού. Το αρθρογράφημα είναι ειδική εξέταση όπου εξετάζεται ακτινολογικά ο καρπός μετά από εγχύση σκιαγραφικού υλικού στα διαμερίσματα.
Τα τελευταία χρόνια η αρθροσκόπηση του καρπού προσφέρει σημαντική διαγνωστική βοήθεια, καθώς επιτρέπει την άμεση επισκόπηση της αρθρώσεως χωρίς ουσιαστική χειρουργική επιβάρυνση.
Θεραπεία
Η θεραπεία του χρόνιου πόνο στον καρπό, δεν δύναται να ταξινομηθεί, καθώς η μεγάλη ποικιλία των αιτιών που τον προκαλεί, απαιτείται και διαφορετική αντιμετώπιση.
Είναι δυνατόν να είναι χειρουργική (συχνότερα) είτε συντηρητικοί (σπανιότερα). Η επεμβατική αρθροσκόπηση, η επέμβαση δια του αρθροσκοπίου, δηλαδή, για την αντιμετώπιση των παθολογιών, πλέον της διάγνωσης τα τελευταία χρόνια, αποτελεί χρήσιμη μέθοδο ειδικά σε περιπτώσεις που η εργαστηριακή εκτίμηση δεν καθορίζει σαφώς τη βλάβη. Αντίθετα, σε μεγάλο αριθμό παθολογιών, η ανοικτή χειρουργική μέθοδος, κρίνεται επιβεβλημένη, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου υπάρχει οστική βλάβη. Μετεγχειρητική φυσιοθεραπευτική αγωγή, συνήθως απαιτείται για την αποκατάσταση της κινητικότητας της αρθρώσεως και την ενίσχυση του μυϊκού συστήματος.