Παραμόρφωση δίκην κομβιοδόχης (Boutoniere deformity)

Η παραμόρφωση δίκην κομβιοδόχης είναι παραμόρφωση του δακτύλου όπου εμφανίζεται κάμψη της εγγύς φαλαγγο-φαλαγγικής αρθρώσεως (PIP) και υπερέκταση της τελικής φαλαγγο-φαλαγγικής αρθρώσεως (DIP). Οφείλεται σε ρήξη ή απόσπαση της κεντρικής δέσμης. Σπανιότερα συνυπάρχει αποσπαστικό κάταγμα της β’ φάλαγγος. Άλλοτε είναι αποτέλεσμα εκφυλιστικής διεργασίας των τενόντων ως αποτέλεσμα συστηματικής νόσου (ρευματοειδής αρθρίτις).

Η παραμόρφωση είναι εξελισσόμενη. Κατ’ αρχήν κάμπτεται η εγγύς Φ-Φ άρθρωση λόγω αδυναμίας εκτάσεως της από την διακοπή της συνέχειας της κεντρικής δέσμης. Στη συνέχεια, λόγω διολισθήσεως των πλάγιων δεσμών και της παλαμιαίας παρεκτοπίσεως τους, εμφανίζεται η υπερέκταση της τελικής Φ-Φ αρθρώσεως. Τελικά η περαιτέρω κεντρική παρεκτόπιση της κεντρικής δέσμης, λόγω συρρικνώσεως του εκτείνοντος, οδηγεί σε υπερέκταση και της μετακαρποφαλαγγικής αρθρώσεως. Στα αρχικά στάδια από τον τραυματισμό η παραμόρφωση είναι εύκαμπτη, δηλαδή διορθώνεται εύκολα παθητικά. Αργότερα εμφανίζεται δυσκαμψία των αρθρώσεων και η παραμόρφωση είναι μόνιμη.

Ανάλογα με τον τύπο της παραμόρφωσης διακρίνονται 4 στάδια:
Στάδιο 1: μικρή απώλεια εκτάσεως  (<30%)
Στάδιο 2: τυπική εύκαμπτη παραμόρφωση
Στάδιο 3: μερικώς δύσκαμπτη παραμόρφωση (έκταση της PIP, εμποδίζει την κάμψη της DIP-Haines-Zancolli test)
Στάδιο 4: δύσκαμπτη παραμόρφωση

Η θεραπεία της πάθησης ποικίλλει από τον χρόνο ενάρξεως της θεραπείας και το στάδιο της παραμόρφωσης. Σε πρόσφατες κακώσεις θα πρέπει να επιχειρείται άμεσα χειρουργική αποκατάσταση της κεντρικής δέσμης, εκτός εάν συνυπάρχει σοβαρή κάκωση του υπερκείμενου δέρματος ή η σε έκταση καταστροφή του εκτείνοντος τένοντος. Η συντηρητική θεραπεία (εφαρμογή νάρθηκα) έχει θέση στις περιπτώσεις που η απόσπαση συνδυάζεται με απαρεκτόπιστο κάταγμα και το έλλειμμα εκτάσεως της Φ-Φ αρθρώσεως είναι μικρό.

Παραμελημένες μόρφες απαιτούν συνδυασμό συντηρητικής και χειρουργικής θεραπείας. Κατ’ αυτήν εφαρμόζεται εντατικό πρόγραμμα φυσικής αποκατάστασης (νάρθηκες – κινησιοθεραπεία), προς αποκατάσταση, κατά το δυνατόν, της παθητικής κίνησης. Στο χειρουργικό στάδιο της θεραπείας, επιχειρείται η διόρθωση της παραμορφώσεως της εγγύς Φ-Φ ή τελικής Φ-Φ αρθρώσεως, και η αποκατάσταση του εκτατικού μηχανισμού. Οιασδήποτε αρτιότητος χειρουργική τεχνική δεν είναι δυνατόν να αποδώσει λειτουργικά και αισθητικά αποτελέσματα, εάν δεν ακολουθηθεί εντατικό πρόγραμμα φυσικής αποκατάστασης όπου η ενεργή συμμετοχή του ίδιου του ασθενούς είναι κύριας σημασίας.